Muhalefet, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndan kabul edilen ve bu hafta TBMM Genel Kurulu’nda görüşülecek olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan imzalı 880 milyar 474 milyon 775 bin liralık ek bütçe teklifine şerh koydu. CHP şerhinde, iktidarın rant yaratmaya dönük harcamaları ek bütçe yolu ile finanse etmeyi sürdüreceği belirtildi. HDP şerhinde, “1995 ve 2001 yıllarında uygulanan kriz bütçeleriyle çok benzeridir; bu bir ek bütçe değil içinde bulunduğumuz fevkalâde hali destekleyen bir OHAL bütçesidir” tespiti yapıldı. UYGUN Parti şerhinde, “Yaşadığımız durumu yalnızca ekonomik kriz olarak nitelendirmek yetersiz olacaktır. Bugün yaşadığımız tam manasıyla devlet krizidir. Ek bütçe kanun teklifi yerine Cumhurbaşkanı’nın istifa dilekçesi bile tek başına ekonomik göstergeleri olumlu tarafta etkileyebilecek duruma gelmiştir” değerlendirmesi yer aldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ek bütçeyi içeren “2022 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu ile Bağlı Cetvellerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”ni geçen pazartesi TBMM Başkanlığı’na sundu. Teklifin münasebetinde. enflasyon farkına dikkat çekildi. Kanun teklifi ile “cumhurbaşkanı ödeneği” ekonomik kodlu tertibe başlangıç ödeneğinin yüzde 20,2’si oranında ek ödenek eklendi. Bunun, yılın ikinci altı ayının bütçesine eklenmesi öngörüldüğü için cumhurbaşkanı maaşının yüzde 40,4 oranında artacağı öngörüldü. Diyanet İşleri Başkanlığı bütçesine 554 milyon 13 bin TL, Bağlantı Başkanlığı’nın bütçesine de 87 milyon TL ödenek eklenmesi öngörüldü. Türkiye Uzay Ajansı’nın bütçesine de 800 milyon TL ek ödeneğin Ulusal Uzay Programı 1. Safhası için ayrılacağı belirtildi. Petrol ve doğalgaz eserlerinden 47 milyar 207 milyon 952 bin TL ek vergi geliri elde edileceği, motorlu taşıt araçları için tahsil edilen ÖTV gelirinin 70 milyar 285 milyon 902 bin TL artacağı, alkollü içkilerden alınacak ÖTV’nin 11 milyar 845 milyon 646 bin TL, tütün mamullerinden alınacak ÖTV’nin ise 16 milyar 974 milyon 821 bin TL artacağı iddiası yapıldı.
Kanun teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda geçen çarşamba, tek gün süren görüşmeler sonucu, kabul edildi. CHP, HDP ve DÜZGÜN Parti kümeleri da ek bütçe teklifine başka farklı şerh düştü.
CHP: İktidar, harcamaları, halktan aldığı ağır ve adaletsiz vergilerle finanse etmeyi sürdürecek
CHP Genel Lider Yardımcısı ve Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, Konya Milletvekili Abdüllatif Şener, İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu, İstanbul Milletvekili Emine Gülizar Emecan, Antalya Milletvekili Cavit Arı ve Muğla Milletvekili Süleyman Girgin imzalı CHP’nin muhalefet şerhinde; teklifte dünyadaki gelişmelerin münasebet gösterildiği belirtilerek, “AK Parti hükümetlerince yanılgılı bir halde uygulamaya konulan faizi baskılayarak düşük kur elde etme tarafındaki başarısızlıkla sonuçlanan ekonomik siyasetlerin, başta akaryakıt, güç, ulaştırma olmak mal ve hizmetlerin girdi fiyatlarındaki artıştaki rolüne hiç değinilmemektedir” denildi.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin iktisada ait açıklamalarına işaret edilerek, “Mayıs 2022 bütçe gerçekleşmelerinin 124 milyar TL üzere bütçe ziyadesiyle gerçekleştirildiği duyurulduktan 10 gün sonra bütçe ödeneklerinin yüzde 61 oranında artırılarak TBMM’ye ek bütçe kanun teklifinin sunulmasını algı idaresi ile ekonomiyi yönetim etme siyasetinin bir tezahürü olarak görüyoruz” sözleri yer aldı.
Ek bütçenin ekonomik sıkıntıları çözmeyeceği vurgulanan şerhte, şu tespitler yapıldı:
“Ek bütçe kanun teklifi muhakkak bir ya da birkaç sorunu gidermeye dönük bir tamamlayıcı bütçeden fazla adeta yeni bir bütçe kapsamında ve büyüklüğünde hazırlanmış durumdadır. Bu durum; mevcut iktidarın yanlış öngörülerde bulunduğu için ek bütçeye muhtaçlık duyduğunu, izlediği yanlış iktisat siyasetlerinin sonucunda enflasyonu da ne ölçüde azdırdığını teyit etmektedir. 2022 yılı bütçesinin yürürlüğe girmesinden 6 ay geçtikten sonra hem de 124.5 milyar TL bütçe fazlası veriliyor algısının yaratıldığı bir devirde ek bütçe muhtaçlığı ile karşılaşılması 2022 bütçesinin saydam olmadığını, AK Parti iktidarının ekonomik siyasetlerinin iflas ettiğini göstermektedir… Gereksiz, verimsiz, israfçı, rant yaratmaya dönük, harcamaları kısmak bir yana daha da artıran AK Parti iktidarının, ek bütçe yolu ile bu harcamaları halktan aldığı ağır ve adaletsiz vergilerle finanse etmeyi sürdüreceği anlaşılmaktadır.”
HDP: Ek bütçe değil, OHAL bütçesi
HDP’nin muhalefet şerhinde, “Ek bütçe kaynağının tamamı vergilerden karşılanacak, böylelikle iktidarın cürüm iktisadına, rant ve talana dayalı, sermayeyi koruyan siyasetlerinin ağır faturası halka kesilecektir. Muhalefetin ihtarlarının hiçbirinin iktidar tarafından dikkate alınmaması bütçenin iflas etmesine, ekonomin çökmesine, bir kabahat iktisadının inşa edilmesine, nihayetinde ülkenin daha da fakirleşmesine ve ağır faturanın da sefalet içerisinde yaşama tutunmaya çalışan halka kesilmesine neden olmuştur” değerlendirmesi yer aldı.
Getirilen ek bütçe teklifinin ek bütçe değil yeni bir bütçe niteliğinde olduğu belirtilen şerhte, “Bu bütçe 2002 ve 2003 yıllarında onaylanan ek bütçelerden çok farklı şartlarda olmakla birlikte 1995 ve 2001 yıllarında uygulanan kriz bütçeleriyle çok benzeridir. Münasebetiyle, bu bir ek bütçe değil içinde bulunduğumuz inanılmaz hali destekleyen bir OHAL bütçesidir. Teklif, iktidarın yönetemiyor olduğunun, basiretsizliğinin ve öngörüsüzlüğünün açık göstergesidir.
İyi Parti: Bugün yaşadığımız tam manasıyla devlet krizi
Erzurum Milletvekili Naci Cinisli ve YETERLİ Parti Genel Lider Yardımcısı ve Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz imzalı ÂLÂ Parti’nin muhalefet şerhinde ise şu değerlendirmeyi yaptı:
“Bütün olarak ele alacak olursak yaşadığımız durumu yalnızca ekonomik kriz olarak nitelendirmek yetersiz olacaktır. Bugün yaşadığımız tam manasıyla devlet krizidir. Bu gerçekle yüzleşmeden meselelerin çözülmesi mümkün görünmemektedir. İktidar milletten aldığı yetkinin sorumluluğu gereği bu gerçeği kabullenmeli ve buna nazaran hareket etmelidir… Ek bütçe kanun teklifi yerine Cumhurbaşkanı’nın istifa dilekçesi bile tek başına ekonomik göstergeleri olumlu tarafta etkileyebilecek duruma gelmiştir. İktidarın artık anlatacak yeni bir kıssası kalmamıştır. Bu sebeple kaybolan itimadı de yine oluşturması mümkün görünmemektedir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın içinde bulunduğu yanlışı görmesi ve siyasi ahlak ve sorumluluk gereği kenara çekilerek Türkiye’nin önünü açması gerekmektedir.” (ANKA)