Ogün Akkaya
ANKARA – ‘Cumhuriyet tarihinin en büyük toplumsal konut projesi’ sözleriyle duyurulan “İlk Konutum Birinci İş Yerim” projesine 7,5 milyonu aşkın kişi başvurdu, resmi müracaatları tamamlanan talep sayısı ise 4 milyon 900 bine ulaştı. 500 bin konut, 250 bin altyapılı arsa ve 50 bin iş yerini kapsayan proje kapsamında konut sahibi olma hayali kuran bireyler başvurdukları vilayetlerde yer alan projeler için çekilişleri takip etmeyi sürdürüyor.
Alt gelir kümesinden şahısları mesken ve iş yeri sahibi yapmayı amaçlayan bu projenin akabinde Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bu defa 16 Ocak’ta devreye girecek orta gelirli bireyleri kapsayan “Yeni Evim” projesi hayata geçirildi.
ORTA GELİRLİLERİ KAPSAYAN YENİ KONUTUM PROJESİNİN AYRINTILARI NELER?
81 vilayette geçerli olacak proje kapsamında birinci etapta 100 bin konutun satışı planlanıyor. Konut sahibi olmak isteyen orta gelirli şahıslardan konut bedelinin yüzde 10’u ise peşinat olarak alınacak. Sıfır konutların satılacağı konut kampanyasında 0.69’dan başlayan faiz oranı ile 15 yıl vadeli, hane gelirinin yüzde 40’ını geçmeyecek taksit bedelleri belirlenecek. 18 yaş üstü, bankalar tarafından kredi alması uygun görülen her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı kampanyadan yararlanabilecek.
Proje dahilinde kişinin son bir yıl içinde konut satmamış olması gerekecek. Satın alınan konutlar vefat, boşanma üzere sebepler dışında 5 yıl boyunca satılamayacak. Konut almak isteyen bulduğu daireyle banka yahut iştirak bankalarına başvuracak. Proje kapsamında rastgele bir müracaat fiyatı alınmayacak. “İlk Meskenim Birinci İş Yerim” projesinde devam eden kura çekilişi sistemi bu kampanyada uygulanmayacak, 16 Ocak itibariyle konut üreticisinden konutunu bulan şahıslar kurasız konut kredisi alma hakkı elde edebilecek.
‘PROJEDEKİ 2 MİLYONLUK KONUTLARI 2,5- 3 MİLYON LİRAYA ÇIKARTTILAR’
Ankara Emlakçılar Odası Lideri Hakan Akçam, orta gelirlilere yönelik konut projesi olan “Yeni Evim” kampanyasını “avantajlı” değerlendirdiklerini söylese de proje kapsamında 100 bin konutun müracaatının sırasına nazaran mi yoksa kura yoluna nazaran mi satılacağı konusunun açıklığa kavuşturulması gerektiğini söyledi. “Fırsatçılar gündemde. Her periyotta olduğu üzere maalesef bu periyotta de var” diyen Akçam, konut fiyatlarının proje açıklandıktan sonra artışa geçtiğini söyledi. Fırsatçılığın bir kısmının büyük proje sahibi firmalar tarafından yapıldığını anlatan Akçam şunları kaydetti:
“Projedeki 2 milyonluk konutları projeden sonra 2,5-3 milyona liraya çıkarttılar. Vatandaşın konuta ulaşabilmesi noktasında fırsatçılığın önüne geçilmesi için daha keskin ve yaptırımı güçlü formüller bulunmalı. Yaptırımlara uymayanlara cezai müeyyide uygulanmalı.”
‘BU DEVİRDE DE FIRSATÇILAR KOL GEZİYOR’
Konutlardaki fahiş fiyat artışının konut kimlik numarası üzerinden takip edilebileceğini ve hareketlerin incelenebileceğini belirten Akçam, “Yeni Meskenim projesi piyasayı rahatlatma ismine yapılan adımlar olduğu için biz emlakçılar odası olarak olumlu görüyoruz. Fırsatçıların ortadan çıkarılmasıyla projenin daha da hoş olacağını düşünüyoruz” dedi.
Konut piyasasındaki fırsatçılığın önüne geçilmesi için bakanlıklar tarafından kontrol düzeneklerinin süratli bir formda hayata geçirilmesi gerektiğini, bu noktada emlakçılar odası olarak adımlar attıklarını belirten Akçam, “müteahhitlerin gelir vergisi kaçırmak için kredili konut alımına yanaşmadığı” tezlerine ait şunları söyledi:
“Denetim sistemi süratli bir formda hayata geçirilmeli. Hükümetin niyeti gayrimenkuldeki üst yanlışsız çıkışın biraz daha seyrini azaltmak ve vatandaşları konuta ulaşılabilir noktaya yaklaştırmak. Lakin her devirde olduğu üzere bu devirde de fırsatçılar kol geziyor. Vatandaş örneğin 2022’de konutu bitirdi ve satışa arz etti. Geçen yılın personellik faturası diyelim bir milyon lira. Bir milyon lira da imalatı var, etti iki milyon. 2 milyon üzerinden iskanını kesmiş, faturasını almış. Fakat gayrimenkul 3 milyon liraya satışta. Vatandaş iki milyondan, üç milyon liraya tapu kıymetini gösterdiği vakit bir milyon lira gelir vergisi ve KDV ödeyecek. Burada da temkinli davranıyor firmalar. Bir keze mahsus gerçek fiyat ve rayiç bedel ortasında düzenleme yapılmalı.”
‘1 MİLYON LİRALIK KONUTUN İKİ SAAT İÇERİSİNDE 1,5 MİLYON LİRAYA ÇIKTIĞINI GÖRDÜK’
Emlakçılar olarak konut fiyatlarının artışında kelam sahibi olmadıklarını, yalnızca konut sahipleri ve alıcılar ortasında misyon yaptıklarını belirten Akçam, “Mal sahibinin bize ilettiği sayı üzerinden çalışıp, alıcıya sunuyoruz. Biz hiçbir vakit artışla ilgili bir faktör olmadık, olmayacağız. Bizler bu fırsatçılığın bir an evvel önlenmesi gereken tarafındayız” dedi.
Gayrimenkul piyasasında gergin bir ortam olduğunu ve tedirginlik yaşandığını belirten Akçam, ikinci el konut fiyatlarında da artış yaşandığına dikkat çekti kelamlarını şöyle tamamladı:
“Ödeme planları açıklanacak lakin vatandaş fiyatlar yükseğe çıktıkça konuta nasıl ulaşacak bunun tedirginliğini yaşıyor. İkinci el konut fiyatları da çok yükseldi. Yüzde 35’e çıkan fiyat artışları yapıldı. 1 milyon liralık konutun fiyatları son vakitlerde 1,5 milyon liraya çıkıyor. Fırsatçı ve rantçılar konutlardan uzak tutulmalı. Yalnızca barınma muhtaçlığı olan şahıslar dahil edilmeli. Önemli bir denetleme yapılmalı. Vatandaşlar krediye ulaşma noktasında da önemli sorunlarla karşı karşıya. Faiz oranları niyet konut fiyatlarında iki, üç gündür üst hakikat bir çıkış yaşıyoruz. Biz 1 milyon liralık konutun iki saat içerisinde 1,5 milyon liraya çıktığını gördük.”
‘BİLDİĞİMİZ ORTA SINIF KONUT ALAMAZ DURUMDA ARTIK’
Yaklaşık 40 yıldır emlakçılık yapan gayrimenkul uzmanı Mehmet Kalın projeyi birinci duyduğunda olumlu olarak değerlendirse de projenin ayrıntılarını öğrendikten sonra görüşünün olumsuz olduğunu söyledi. Yeni Konutum projesinin kullanışlı ve erişilebilir bir proje olmadığını belirten Kalın, projede çok fazla koşul olduğunu, çok ilgi görmeyeceğini belirterek şunları kaydetti:
“Orta sınıf diye bir şey kalmadı. Bildiğimiz orta sınıf artık konut alamaz durumda. Ailede birden fazla kişi çalışıyorsa tahminen alabilir. İnsanların peşinatı yatıracak parası yok. Piyasa nefes alsın diye müteahhitler için çıkarılan bir kampanya. Maksat müteahhitlere hizmet etmek. Orta sınıfın yalnızca yüzde 25’i kredi kullanıp da sıfır konut alabilir. Gereksinimi karşılamıyor. Meskenler satılmadığı halde sahipleri tarafından fiyatları yükseltiliyor. Piyasada fırsatçılık da değil ahlaksızlık var. Denetim etmeye devletin gücü yetmez. Beşerler internet sitelerine girip mesken bakıyor ancak konut sahipleri keyfi fiyat artışı yapıyor. ‘Neden fiyatı artırdın?’ dediğimizde ‘faizler yüzünden’ diyor.”