Arslan, çalışma ziyareti için geldiği İtalya’nın Venedik kentinde, Avrupa Kurulunun bir organı olan Venedik Komisyonu’nun Scuola Grande binasında yapılan 133. Genel Kurulu’na katılarak bir konuşma yaptı.
“TEMEL İŞLEVİ…”
AYM’nin Türkiye’de başta bireylerin temel hak ve özgürlükleri olmak üzere, bu anayasal prensip ve bedellerin koruyucusu olduğunu belirten Arslan, “2010 Anayasa değişikliğiyle kişisel müracaat sisteminin kabul edilmesi, Türkiye’de anayasa yargısı alanında bir dönüm noktası olmuştur. Venedik Komitesinin ‘Anayasa Yargısına Ferdi Erişim Çalışması’nda vurgulandığı üzere, anayasa şikâyetlerinin temel fonksiyonu, bireylerin Anayasa ile garanti altına alınan haklarını korumaktır.” diye konuştu.
Arslan, AYM’nin anayasa şikâyetiyle birlikte ferdi hak ve özgürlüklerin korunmasına toplumsal ve siyasi çıkarlar karşısında belli bir öncelik tanıyan hak eksenli bir yaklaşımı benimseme imkânı bulduğunu tabir ederek şöyle devam etti:
“ÇOK SAYIDA İHLAL KARARI VERDİK”
“Özgürlüğün temel, kısıtlamanın ise istisna olduğu varsayımına dayanan hak eksenli yaklaşıma nazaran Anayasa, hak ve özgürlükler lehine yorumlanmalıdır. Hak eksenli yaklaşımı benimseyen Anayasa Mahkemesi toplumun farklı kısımlarının türel problemlerini tahlile kavuşturan çok sayıda ihlal kararı vermiştir. Bunlar ortasında internete erişimin engellenmesi, bayanın evlenmeden evvelki soyadını kullanmasının yasaklanması, başörtüsü yasağı, milletvekillerinin tutuklanması, gazetecilerin hapsedilmesi vb. sıkıntılara ait kararlar yer almaktadır.”
AİHM’E VURGU YAPTI
Başkan Arslan, Anayasa’nın 148. hususunda açıkça Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne atıfta bulunulduğundan AYM’nin şikayetleri karara bağlarken Strazburg Mahkemesinin içtihadını dikkate aldığını ve Venedik Kurulunun rapor ve görüşlerinin de mahkemenin içtihadına kıymetli katkı sağladığını söyledi.
Karşılaştıkları tüm zorluklara karşın edindikleri 10 yıllık deneyim ışığında AYM’ye ferdi müracaat yolunun Strazburg Mahkemesine müracaatta bulunmadan evvel tüketilmesi gereken tesirli bir hukuk yolu olduğunu ortaya koyduğunu lisana getiren Arslan, “Bu bağlamda Anayasa Mahkemesi, anayasal şikâyet sistemini hayata geçirerek belirlediği iki temel gayesi gerçekleştirmiştir. Birinci maksat, ferdi hak ve özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesine yönelik standartların yükseltilmesiydi. İkinci ve uygulamaya yönelik amaç ise Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) nezdinde Türkiye aleyhine açılacak davaların ve verilecek ihlal kararlarının sayısını düşürmekti.” değerlendirmesinde bulundu.
100 BİNE YAKIN DERDEST DOSYA
Arslan, AİHM’in önünde 47 ülkeden yapılan toplam 75 bin adet derdest müracaat, AYM’nin önünde ise 100 bine yakın derdest evrak olduğunu aktararak şu tabirleri kullandı:
“Bu iş yükü sıkıntısını çözmek ismine AYM, iki tesirli metot uygulamaya başlamıştır. Birinci olarak Mahkeme, kabul edilemez müracaatların filtreleme yoluyla ayrılmasını sağlayan çok tesirli bir sistem kurmuştur. İkinci olarak ise Mahkeme, AİHM’in uygulaması doğrultusunda, kitlesel ve tekrarlanmış ihlallere yola açan sistematik ve yapısal meseleler içeren müracaatlar bakımından ‘pilot karar usulünü’ uygulamıştır.”
Arslan, Anayasa Mahkemesinin, verdiği tüm kararlar aracılığıyla kişisel müracaat sistemini Avrupa Kurulu bünyesindeki âlâ uygulama örneklerinden biri olarak devam etmesini sağlama çabası içerisinde olduklarını belirterek şunları söyledi:
“Gayet açık ki kişisel müracaat sisteminin başarısı, Avrupa Kurulu’nun demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü biçimindeki temel yapı taşlarının korunması için hayli değerlidir. Avrupa Kurulunun kurucu üyesi olan Türkiye, Anayasa’da mündemiç olan bu temel pahalara sıkı sıkıya bağlıdır. Türk Anayasa Mahkemesi de bu anayasal kıymetleri kararlı bir biçimde müdafaaya devam edecektir.” (AA)