Bosna Hersek dahilindeki iki entiteden biri olan Sırp Cumhuriyeti hükümeti, Anayasa Mahkemesi tarafından yasaklanmasına karşın başşehir Saraybosna yakınlarında uzun namlulu silah taşıyan polisler ve zırhlı araçlarla güç gösterisi yaptı. Kutlamalar birinci sefer nüfusun büyük çoğunluğunu Boşnakların oluşturduğu başşehir Saraybosna ile hudut komşusu Doğu Saraybosna’da gerçekleştirildi. Kelamda “Cumhuriyet Günü” vesilesiyle yapılan kutlama ve geçit merasimine Sırp Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığına bağlı binlerce polis katıldı. Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Kurulu Sırp Üyesi Zeljka Cvijanovic, Sırp Cumhuriyeti Lideri Milorad Dodik ve Sırbistan Dışişleri Bakanı Ivica Dacic’in bir arada takip ettiği geçit merasimi, bu yıl 6. defa gerçekleştirildi. Birinci defa Sırp Cumhuriyeti entitesinin idari merkezi Banja Luka dışında gerçekleştirilen geçit merasimine itfaiye vazifelileri ve sivil savunma grupları de katıldı. Merasimde 500 metrelik Sırp Cumhuriyeti bayrağı açıldı.
“HİÇBİR MAHKEME KARARI BU GERÇEĞİ DEĞİŞTİREMEZ”
Bosnalı Sırp önder Milorad Dodik merasimde yaptığı konuşmada, milletlerarası toplumun bir kısmı ve Bosna Hersek Federasyonu entitesinin muhalefetine karşın 9 Ocak tarihinin Sırp Cumhuriyeti’nin kuruluş günü olduğu konusunda kuşku bulunmadığını söyledi. Dodik, “Hiçbir mahkeme kararı bu gerçeği değiştiremez. Anayasa Mahkemesi’nin bu utanç verici kararı değiştirmesi daha kolay olacaktır. Sırplar, 9 Ocak Cumhuriyet Günü’nü kutlamaktan vazgeçmeyecek” dedi.
“SONUÇLARI OLACAK”
Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Christian Schmidt, Anayasa Mahkemesi tarafından halkı ayrıştırdığı için yasaklanan kutlamanın gerçekleştirilmesinin Sırp Cumhuriyeti entite hükümeti için sonuçları olacağını söyledi. Schmidt, kamu çalışanlarının bu kutlamalara iştirakinin anayasanın alenen ihlali manasına geldiğini tabir etti.
Kutlamalara reaksiyon gösteren Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Kurulu Hırvat Üyesi Zeljko Komsic ise, 9 Ocak tarihini kutlamanın soykırım ve katliamlarla gurur duymak manasına geldiğini söyledi. Bosna Hersek’in bölünmesine asla müsaade etmeyeceklerini belirten Komsic, ayrılıkçıların maksatlarına ulaşamayacaklarının altını çizdi.
NE OLMUŞTU?
Yugoslavya dahilindeki cumhuriyetlerden biri olan Bosna Hersek’teki Sırp siyasetçiler 9 Ocak 1992’de, “Bosna kasabı” lakaplı savaş hatalısı Radovan Karadzic liderliğinde Sırp Cumhuriyeti’ni kurduklarını ilan etmişti. Karadzic, bu biçimde Bosna Hersek topraklarının bir kısmını Sırbistan ile bir ortada tutma ve Bosna Hersek’in bağımsızlığını engelleme teşebbüsünde bulunmuştu. Bu nedenle 9 Ocak 1992 tarihi, radikal Sırp siyasetçiler tarafından “Sırp Cumhuriyeti’nin doğum günü” olarak görülüyor. Kutlamayı incitici bulan Boşnaklar ise bu tarihi, savaşın ve etnik paklık hareketlerinin başlangıcı olarak görüyor.
Bosna Hersek Anayasa Mahkemesi, 2015’te Sırp Cumhuriyeti Günü kutlamalarının etnik ayrımcılığa sebep olduğu gerekçesiyle anayasaya alışılmamış olduğuna hükmetmişti. Yasağa karşın Bosnalı Sırp siyasetçilerin inisiyatifi, Rusya, Sırbistan ve Sırp Ortodoks Kilisesinin açık takviyesiyle kutlamalar devam ediliyor.