Gates Cambridge bursiyeri, Cambridge Üniversitesi doktora öğrencisi Mine Köprülü liderliğindeki yeni araştırmada, tip 2 diyabet üzere yaygın hastalıklara sebep olabilecek yüzlerce protein belirlendi.
Gen-protein-hastalık kontakları çalışılarak belirlenen bu proteinler yeni tedaviler geliştirilmesinde yol gösterici olabilecek. Pekala bu ne manaya geliyor? İnsan bedeninin temel işlevsel ünitesi ve var olan ilaçların en yaygın amacı olan proteinlerin hangilerinin hastalığa sebep olduğunu, hangilerininse hastalıkların sonucu olarak ortaya çıktığını ayrıt etmek kıymetli. Hastalık riskini etkileyen bu proteinlerin ve onları denetim eden genetik düzeneklerin belirlenmesi gelecekte daha amaca yönelik ve daha başarılı tedavi seçeneklerine ışık tutuyor.
Örneğin, takım birinci sefer GRP ismi verilen bir hormon düzeyi yüksek olan şahısların tip 2 diyabete yakalanma mümkünlüğünün daha düşük olduğunu gösterdi.
AŞIRI KİLO ALMA RİSKİ
Bu mümkünlük muhtemelen çok kilo alma riskini azaltması nedeniyle gerçekleşiyor. Bu ‘Proteogenomik’ kanıt, GRP’nin diyabetin önlenmesi ve/veya tedavisi için potansiyel bir gaye olarak desteklenmesine yardımcı oluyor.
Araştırmayı yöneten Queen Mary Üniversitesi’ndeki Precision Healthcare University Research Institute (PHURI) yöneticisi Profesör Claudia Langenberg: “İnsan genomundaki binlerce bölgenin farklı hastalıklara yakalanma riskini artırdığı tespit edildi. Bunların sebebini daha güzel anlayabilmek için insan kanındaki binlerce proteini ölçerek, bu proteinleri kodlayan genler ve birçok farklı hastalık ortasında sağlam temaslar oluşturabildik. Yaptığımız bu araştırma genetik çalışmaların potansiyel ilaç maksatlarını öngörerek sıhhat ve tıp alanının gelişmesine nasıl katkıda bulunabileceğini gösteriyor.”
ERKEN EVRE SONUÇLARI
Araştırma grubu üyesi Profesör Maik Pietzner: “Ümit verici ek bir örnek de, Multipl Skleroz’de (MS) olarak bağışıklık hücrelerini amaç alan müdahaleleri destekleyici olarak, hastalıkta rol oynayan DKKL1 isimli bir protein belirledik. Bu erken kademe sonuçları heyecan verici ve bu çeşit teknolojilerin yalnızca hastalıkları daha düzgün anlamak için değil tıpkı vakitte ilaç keşfi için potansiyelini gösteriyor.”
‘HASTALIKLARA NEDEN OLAN PROEİN ÖNEMLİ’
Araştırmanın baş müellifi Mine Köprülü, şunları söyledi: “Hastalıklara sebep olan biyolojik düzenekler her vakit çok âlâ bilinmediğinden, sebebi çok âlâ anlaşılmayan hastalıklar için tedavi geliştirmek de hayli güç. Bu mevzuyu ele almak için, örneğin diyabet üzere hastalıklara neden olabilecek proteinleri belirlemek maksadı ile bu çalışmada genetik mutasyonlar, 3 bin proteinin kan düzeyleri ve hastalık risklerini sistematik olarak ilişkilendirdik. Hastalıklara neden olucu proteinlerin belirlenmesi kıymetlidir zira sırf bu tip proteinlere geliştirilen müdahaleler inançlı ve tesirli tedavilere yol açacaktır.”