Milliyet.com.tr/Özel Konut satışı ve kiralamada ilan yetkilendirilmesiyle ilgili düzenleme 15 Eylül prestijiyle resmen devreye alındı. Bilhassa konut piyasasında düzmece, aldatıcı ilan sayıları son devirde bir oldukça artmış, bu durum tüketicilerin mağduriyet yaşamasına yol açmıştı.
İlan sitelerinde çok sayıda ‘1 liraya kiralık daire’, ‘20 bin liraya satılık ev’ üzere ilanlar yer alıyor ve bu durum vatandaşların başını karıştırıyordu.
‘AKRABA OLMAYAN İLAN VEREMEYECEK’
Peki yeni devirde ilan verilirken süreç nasıl işleyecek? Yetkilendirme yapılmayan ilan siteleri üzerinden kiralama yahut satış yapabilecek mi? Kurala uymayanlara bir ceza uygulanacak mı?
Sürece ait tüm merak edilenleri milliyet.com.tr’ye açıklayan Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu sözleri kullandı: “İlan verme ile ilgili süreç aslında ikiye ayrılabilir. Birisi kişinin ilanı kendi vermesi, oburu ise yetki dokümanlı emlak işletmesine ilan vermek için müsaade vermesidir.
Kişi ilanı kendisi verecekse ilana vereceği taşınmazın kendisine ya da eşine, çocuklarına, anne yahut babasına üzere birinci, ikinci derece akrabalara ilişkin olması gerekir. Şayet taşınmaz birinci ve ikinci derecede akrabası olmayan bir şahsa aitse yahut akrabası olmayan bir bireye aitse artık kendisi bir şahıs olarak gayrimenkulün pazarlanmasına yönelik ilan veremeyecek.
EMLAKÇIYA YETKİ NASIL OLACAK?
Emlak işletmesine yetki verilmek istendiğinde ise Elektronik İlan Doğrulama Sistemi’ne giriş yapılarak yetki dokümanına sahip emlak işletmesinin yetki evrakı numarası yazılarak, yetkilendirileceği mühlet işaretlenerek ilan verme müsaadesinin tanımlanması gerekiyor.
İlan verme müsaadesi alan emlak işletmesi taşınmazla ilgili ilan girmek istediğinde taşınmaz numarası üzerinden ilan girişi yapacak ve 15 Eylül prestijiyle doğrulanmış ilan görseli ile bu ilanlar verilemeye başlanacak.
‘DOĞRULANMIŞ İLANDA LOGO OLACAK’
15 Eylül ile 1 Ocak prestijiyle bu süreç devam ederken, 1 Ocak’tan sonra artık yetkilendirilmemiş ilanlar hiçbir halde yer alamayacak. Geçiş sürecinde mevcut ilan verme basamağında bir denetim yok. Onaylananlar için ilanlarda doğrulanmış ilan logosu yer alıyor olacak.
1 OCAK’TAN SONRA KURALA UYMAYAN İLAN VEREBİLECEK Mİ?
Uygulamanın deneme süreci başladı diyebiliriz. 15 Eylül 2024 tarihinden 31 Aralık 2024 tarihine kadar sorgulama sonucu olumsuz olsa bile ilan verilmesi mümkün olacak. Gerek kişi kendisine ilişkin olmayan, akrabasına ilişkin olmayan bir yerin ilanını bu periyot içerisinde yayınlayabilir. Doğrulaması yapılanlarda ise Elektronik İlan Doğrulama Sistemi’nden yetki doğrulaması yapıldığına dair logoya yer veriliyor olacak. Uygulama 1 Ocak 2025 prestijiyle yetki doğrulaması yapılmadan hiçbir formda ilan verilmeyecek biçimde uygulamaya alınmış olacak.
‘DÜŞÜK FİYATLI İLANLAR YAYINDAN KALKACAK’
Gayrimenkul ilanlarında çok önemli sorunlar var. Bunların birçoğu bertaraf edilecek. Kat karşılığı emlak kategorisi ayrıldı ve bu yerlerde artık 1 TL üzere fiyatlar yazmıyor olacak.
Belli bölgelerde İstanbul Esenyurt’ta, Beylikdüzü’nde, Bursa’da Görükle’de nispeten birçok farkı kentimizde düşük fiyattan birtakım fırsat gayrimenkuller varmışçasına verilen ilanlar vardı. 750 bin TL eşyalı 2+1 daire, 1 milyon TL’ye sıfır daire üzere lüks fotoğraflarla dolandırıcılığa yönelik ilanların hepsinin bu süreçle birlikte yayından kalkıyor olacağını göreceğiz.
VATANDAŞLAR ‘1 TL’YE KİRALIK DAİRE’ FORMUNDA İLANLARI NEREYE ŞİKAYET EDEBİLİR?
Vatandaşlar düşük fiyatlı ilanlara karşı portallarda oluşturulmuş olan şikayet linkleri üzerinden, Ticaret Bakanlığı’nın sistemi üzerinden şikayet edebilirler. Toplumsal medya üzerinden de kontroller artırılıyor olacak. İlan verme müsaadesi yalnızca ilan portallarında verilen müsaade formunda değil, içinde toplumsal medyanın da dahil olduğu tüm mecralar için geçerli olacak. Toplumsal medya üzerinden yetki evraksız aracılık faaliyetinde bulunan işletmeler yaptığı tüm faaliyetlerde cezai yaptırımlarla karşılaşabilecekler.
DÜZENLEME FİYATLARI NASIL TESİRLER?
Sahte ilanların değerli ölçüde azalacağını söyleyebiliriz. Bu durum fiyatlarda dengelemeye yarar sağlar. Geçmişte manipülatif fiyat artışları ile ilgili önemli bir külfet vardı. Örneğin bir sitede 2+1 daire 3 milyon ile 3.5 milyon TL ortasında fiyatlarla ilana çıkıyorken, orada aslında gerçekte olmayan 2 milyon 750 bin TL’den çıkan bir ilan olabiliyordu. Bu durumda tüketiciler aradığında dolandırıcılıklara maruz kalabiliyordu. Düzenleme bu çeşit mağduriyetlerin azalmasına yol açacak.
YETKİLENDİRME YAPMAYANA CEZA OLACAK MI?
Düzenleme 1 Ocak 2025’ten itibaren mecburî olacak. O tarihe kadar yetkilendirme yapmayanlara bir ceza uygulanmayacak. 1 Ocak’tan sonra bu ilanlar portallarda yayınlanamayacak. İlan yetkilendirilmeyenlere yönelik cezalar kelam konusu. Örneğin her bir ilan için 100 bin TL para cezası kesiliyor ve tıpkı vakitte portallar da bu işten sorumlu tutuluyor. İlan portalları bu çeşit ilanlar yayına girmeden evvel denetim ediyor olacak.
İLAN YETKİLENDİRMEDE BİR MÜHLET VAR MI?
İlan yetkilendirme müddetleri 3 aydır. Mühletler uzatılabilir, e-Devlet’te sistem faal hale getirildi. 3’er aylık devirler halinde uzatılma yapılabiliyor. Bir emlakçıya taşınmazın pazarlanması için mal sahibi 1-2 yıl yetki verebilir. Bireyler birebir vakitte yetkiyi iptal etme hakkına da sahiptir.”