Üst segment telefonlarda yurtdışı ile açılan fiyat makası, ‘arka kapıdan’ telefon kaydında patlamaya yol açtı. Günübirlik iPhone çeşitlerinin akabinde artık de sigortalı biletle pasaport denetiminden geçip, daha sonra iptal edilerek alınan giriş çıkış dokümanıyla telefon kaydetme yaygınlaştı.
Ekonomi gazetesinden Yener Karadeniz’in haberine göre, Türkiye ile iki kata yaklaşan fiyat farkı nedeniyle yurtdışına iPhone çeşitlerinde rekor kırılırken, yurtdışına çıkış imkanı bulamayan vatandaşlar ise öteki bir yol olarak sigortalı uçak biletlerine yöneldi.
Kaçak yollarla ülkeye giren telefonları Türkiye fiyatının yüzde 60’ı fiyatla satın alan vatandaşlar, kimlik kartı ile girilebilen ülkelere sigortalı bilet alarak pasaport denetiminden geçiyor, akabinde yalnızca sigorta masrafını ödeyerek bileti iptal ettiriyor. Bu biçimde gümrüksüz alana giren tüketiciler bu yol ile hem vergisiz alıveriş imkanından faydalanıyor hem de giriş-çıkış dokümanı ile yurtdışı telefonlarını kaydettirebiliyor.
Kaçak yolla ülkeye giren telefon sayısı, yasal yolla girenden fazla
Bu yol ile yılda 10 binden fazla süreç yapıldığı iddia ediliyor. Kelam konusu sürecin pasaport kayıt fiyatının 6 bin 91 TL’ye çıkacağı ocak ayı öncesinde daha da arttığı kestirim ediliyor.
Sektör temsilcileri, bu halde yasa dışı yolla ülkeye giren telefon sayısının birinci defa yasal yolla giren telefon sayısını geride bıraktığını lisana getiriyor.
Telefon ithalatında sert gerileme
TÜİK bilgilerine nazaran, 2019’da 12 milyona kadar çıkan cep telefonu ithalat adedi, geçen yıl 4,3 milyona geriledi. Bu yılın ocak-ekim devrinde ise kelam konusu sayı 2,3 milyona kadar düştü.
Haberde belirtilen ayrıntılara nazaran, Apple’ın en son çıkardığı modellerden iPhone 14 Pro Max, şirketin online sitesinde 43 bin 999 TL’ye satılırken, hali hazırda tıpkı aygıt, online ikinci el satış sitelerinde ya da cadde mağazalarında pasaport kaydı olmaksızın en düşük 25 bin, en yüksek 32 bin TL civarı fiyatla satın alınabiliyor. Aygıtı, kaydettirmek için ise örneğin Kıbrıs’a bilet alan vatandaşlar, kimlik kartı ile harç pulu da ödemeden pasaport denetiminden geçiyor. Akabinde sigortalı biletini iptal ettirerek bilete ödediği fiyatın yüzde 90’ını geri almanın yanı sıra isterse vergisiz alandan alışveriş imkanından da faydalanıp, tekrar çıkış yapıyor. Böylelikle gerçek manada yurtdışına çıkmadan, alınan yurtdışı giriş-çıkış dokümanı ile pasaport kayıt fiyatı ödenerek 20 bin TL’ye varan fiyat avantajı ile kelam konusu telefona sahip olunabiliyor.
Kısıtlama kararları alınıyor
Geride kalan periyotta klonlanmış telefon ve yurtdışı aygıt satışının önüne geçmek için kıymetli sayılabilecek kısıtlama kararları alındı. Bunlardan birincisi sinyal alınamayan telefonların 1 yıl içinde pasife alınması oburu ise yolcu beraberinde getirilen telefon sayısının 3 yıl içinde 1 adet ile sonlandırılması. Öte yandan kararlara yurtdışından getirilen telefonun “yolcunun kimlik numarasına kayıtlı sınırlarla kullanılma şartı” da eklenmişti.